نکات مهم بعد از ارتودنسی | روش مراقبت از دندان ارتودنسی شده

برای کسب نتایج رضایت بخش از درمان ارتودنسی باید اقدامات قبل از ارتودنسی و مراقبت های پس از ارتودنسی جدی گرفته شوند. روز اول بعد از شروع درمان ارتودنسی ممکن است برای شما کمی متفاوت و دردناک باشد. این طبیعی است زیرا دندان ‌ها و لثه‌ ها به تجهیزات جدید عادت نکرده ‌اند. در اینجا چند نکته مهم برای مراقبت‌ های روز اول ارتودنسی آورده شده است که به شما کمک می‌کند راحت ‌تر این دوره را پشت سر بگذارید:
- مدیریت درد و ناراحتی: پس از نصب براکت های ارتودنسی، ممکن است دندان ها و فک شما دچار حساسیت و درد خفیف شوند. برای کاهش این ناراحتی، می توانید از مسکن های بدون نسخه مانند استامینوفن استفاده کنید. همچنین، شستشوی دهان با آب نمک ولرم می تواند به تسکین درد کمک کند.
- انتخاب غذا های مناسب: در روزهای اول پس از نصب ارتودنسی، توصیه می شود از غذاهای نرم و نوشیدنی های خنک استفاده کنید. این نوع تغذیه به کاهش فشار بر دندان ها و براکت ها کمک می کند. غذاهایی مانند ماست، اسموتی ها، پوره سیب، سوپ، تخم مرغ همزده و بستنی گزینه های مناسبی هستند.
- رعایت بهداشت دهان و دندان: با وجود براکت های ارتودنسی، ذرات غذایی بیشتری در دهان جمع می شوند. بنابراین، پس از هر وعده غذایی، دندان های خود را مسواک بزنید و از نخ دندان مخصوص ارتودنسی برای تمیز کردن لا به لای براکت ها و سیم ها استفاده کنید. همچنین، استفاده از دهان شویه های حاوی فلوراید به تقویت مینای دندان کمک می کند.

- استفاده از موم ارتودنسی: در روزهای اول، سیم ها و براکت های ارتودنسی ممکن است باعث تحریک بافت های نرم دهان شوند. برای جلوگیری از زخم شدن لب ها و گونه ها، می توانید از موم ارتودنسی روی نقاط تیز و برجسته براکت ها استفاده کنید.
- اجتناب از غذاهای سخت و چسبناک: برای جلوگیری از آسیب به دستگاه ارتودنسی، از مصرف غذاهای سخت و چسبناک خودداری کنید. این نوع غذاها می توانند باعث شکستگی براکت ها و افزایش مدت درمان شوند. در صورت نیاز به مصرف غذاهای سفت، آن ها را به قطعات کوچک تر تقسیم کنید تا فشار کمتری به دندان ها وارد شود.
- تمرین صحبت کردن: ممکن است در روزهای اول پس از نصب براکت ها، صحبت کردن برایتان دشوار باشد. برای تطبیق سریع تر، می توانید با صدای بلند کتاب بخوانید یا با دوستان خود صحبت کنید. این تمرینات به عادت کردن دهان به براکت ها کمک می کند.

- مصرف داروهای مسکن: در روز های اول پس از ارتودنسی، ممکن است درد و فشار روی دندان ها احساس شود. استفاده از مسکن های تجویز شده توسط پزشک می تواند به کاهش این درد کمک کند.
- استفاده از کمپرس سرد: قرار دادن کمپرس سرد روی صورت، مخصوصاً در نواحی اطراف دهان و فک، به کاهش التهاب و بی حس شدن درد کمک می کند.
- مصرف غذا های نرم: برای جلوگیری از فشار زیاد روی دندان ها، غذا های نرم و سبک مانند سوپ، پوره و ماست مصرف کنید. از خوردن غذا های سفت و چسبناک که می توانند باعث تحریک دندان ها شوند، خودداری کنید.
- شستشوی دهان با آب نمک: غرغره کردن آب نمک گرم التهاب را کاهش داده و به بهبود سریع تر زخم های احتمالی داخل دهان کمک می کند.
- اجتناب از خوردن مواد غذایی خیلی گرم یا سرد: دندان ها پس از ارتودنسی حساس تر می شوند، بنابراین خوردن مواد غذایی خیلی سرد یا خیلی گرم می تواند باعث تحریک بیشتر و افزایش درد شود.
- رعایت بهداشت دهان و دندان: استفاده از مسواک مخصوص ارتودنسی و نخ دندان می تواند از ایجاد حساسیت و التهاب جلوگیری کند. رعایت بهداشت مناسب از ایجاد زخم و تحریک بیشتر لثه ها جلوگیری می کند.
- مراجعه به متخصص ارتودنسی در صورت درد شدید: اگر درد بیش از حد طبیعی باشد یا مدت زیادی ادامه پیدا کند، باید به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید تا در صورت نیاز تنظیمات لازم روی بریس ها انجام شود.

- آرام غذا بخورید: حتی اگر خیلی گرسنه هستید، آهسته غذا خوردن می‌ تواند از آسیب به بریس ‌ها جلوگیری کند.
- غذاها را به قطعات کوچک تقسیم کنید: میوه ‌های سفت مانند سیب را به بخش ‌های کوچک تکه کرده و سپس مصرف کنید.
- از دندان ‌های عقبی برای جویدن استفاده کنید: این کار فشار کمتری به بریس ‌های ارتودنسی وارد می‌کند.
- پس از هر وعده غذایی مسواک بزنید: تمیز نگه داشتن دندان ‌ها و بریس ‌ها از تجمع پلاک و پوسیدگی جلوگیری می‌کند.

- پوسیدگی دندان: عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در طول درمان ارتودنسی می تواند باعث تجمع پلاک و در نهایت منجر به پوسیدگی دندان شود.
- التهاب و عفونت لثه: تجمع باکتری ها در اطراف براکت ها و سیم ها می تواند منجر به التهاب و عفونت لثه شود که در صورت عدم درمان، ممکن است به مشکلات جدی تر لثه منجر شود.  
- لکه های سفید روی دندان: تجمع پلاک و باکتری ها می تواند باعث ایجاد لکه های سفید روی دندان ها شود که ممکن است دائمی باشند.
- بوی بد دهان: تجمع ذرات غذایی و باکتری ها در اطراف دستگاه های ارتودنسی می تواند منجر به بوی بد دهان شود.
- طولانی شدن مدت درمان: عدم مراقبت مناسب می تواند باعث آسیب به دستگاه های ارتودنسی شده و در نتیجه مدت زمان درمان را افزایش دهد.

در دوران درمان ارتودنسی، مراقبت از دندان‌ ها و بریس‌ ها اهمیت ویژه‌ای دارد. این مراقبت‌ ها نه تنها به سلامت دندان ‌ها کمک می ‌کنند بلکه باعث می‌شوند درمان سریع‌ تر و موثرتر پیش برود.
- رعایت بهداشت دهان و دندان: یکی از مهم ‌ترین موارد در حین درمان ارتودنسی، مسواک زدن صحیح و مرتب دندان ‌ها است. پس از هر وعده غذایی باید دندان ‌ها و بریس ‌ها را تمیز کنید. از مسواک نرم و خمیر دندان فلوراید دار استفاده کنید. همچنین نخ دندان را فراموش نکنید تا فواصل بین دندان ‌ها به درستی تمیز شوند.
- استفاده از دهانشویه ضد باکتری: استفاده از دهانشویه ضد باکتری می ‌تواند به کاهش التهاب لثه و جلوگیری از عفونت ‌های دهانی کمک کند. این کار به پاکسازی نواحی که مسواک نمی ‌تواند به راحتی به آنها دسترسی داشته باشد، کمک می ‌کند.
- پرهیز از غذاهای سفت و چسبنده: در طول دوره درمان ارتودنسی، باید از خوردن غذاهای سفت، چسبنده یا ترد که ممکن است به بریس ‌ها آسیب بزنند یا در فواصل دندان ‌ها گیر کنند، پرهیز کنید. بهتر است غذاهای نرم‌ تر مانند سوپ، ماست یا سبزیجات پخته شده مصرف کنید.
- مراقبت از لثه ‌ها: اگر لثه ‌های شما متورم یا خونریزی دارند، ممکن است به این معنا باشد که به اندازه کافی بهداشت دهان را رعایت نمی ‌کنید. برای کاهش تورم و التهاب، استفاده از دهانشویه‌ های ضدعفونی ‌کننده می‌تواند مفید باشد.
- مراجعه منظم به دندانپزشک: در حین درمان ارتودنسی باید به صورت منظم به دندانپزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که بریس‌ ها به درستی تنظیم شده‌ اند و درمان به درستی پیش می ‌رود. همچنین دندانپزشک شما ممکن است به شما نکات اضافی برای مراقبت از دندان ‌ها در این دوران بدهد.
- استفاده از ابزارهای ارتودنسی خاص: در صورت نیاز، می ‌توانید از ابزارهای خاص ارتودنسی مانند نخ دندان ارتودنسی یا مسواک بین دندانی برای تمیز کردن قسمت ‌های سخت دسترس استفاده کنید.

برای تمیز کردن دندان های ارتودنسی شده، استفاده از مسواک های مخصوص ارتودنسی توصیه می شود. این مسواک ها دارای الیاف نرم و سر کوچک هستند که امکان دسترسی به نواحی دشوار را فراهم می کنند. همچنین، استفاده از مسواک های بین دندانی برای تمیز کردن فضای بین براکت ها و سیم ها مفید است.
- شستشوی دهان: قبل از مسواک زدن، دهان خود را با آب بشویید تا ذرات غذایی باقی مانده حذف شوند.
- زاویه مسواک: مسواک را با زاویه ۴۵ درجه نسبت به خط لثه نگه دارید و به صورت حرکات دایره ای ملایم، سطح بیرونی دندان ها را تمیز کنید.
- تمیز کردن براکت ها: مسواک را به گونه ای قرار دهید که بتوانید بالای براکت ها و زیر سیم های ارتودنسی را تمیز کنید. برای این منظور، از مسواک بین دندانی نیز می توانید استفاده کنید.
- سطوح داخلی و جونده: سطوح داخلی دندان ها و نواحی جونده را با حرکات رفت و برگشتی مسواک بزنید.

- تعداد دفعات مسواک زدن: حداقل دو بار در روز و ترجیحاً بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید.
مدت زمان مسواک زدن: هر بار مسواک زدن باید حداقل دو دقیقه طول بکشد.
- تعویض مسواک: مسواک خود را هر سه تا چهار ماه یکبار یا زودتر در صورت فرسودگی تعویض کنید.

نخ دندان کشیدن در دوران ارتودنسی اهمیت زیادی دارد، زیرا براکت ها و سیم ها باعث گیر کردن مواد غذایی و افزایش خطر پوسیدگی دندان و التهاب لثه می شوند. استفاده از نخ دندان مخصوص ارتودنسی (سوپر فلاس) یا فلاس تریدر به شما کمک می کند تا مواد غذایی باقی مانده را از بین ببرید.
سوپرفلاس: نوعی نخ دندان مخصوص است که برای افرادی که از بریس های ارتودنسی استفاده می کنند، طراحی شده است. این نخ دندان دارای سه بخش است:
- انتهای محکم و مستقیم: این قسمت به عبور نخ از زیر سیم ارتودنسی کمک می کند.
- قسمت میانی اسفنجی: این بخش برای تمیز کردن اطراف براکت ها مناسب است.
- انتهای نخ معمولی: این قسمت برای نخ دندان کشیدن معمولی بین دندان ها استفاده می شود.
مراحل استفاده از سوپرفلاس:
- مرحله اول: بخش انتهایی محکم را از زیر سیم بین دو دندان عبور دهید.
- مرحله دوم: قسمت اسفنجی را به آرامی به ناحیه تماس بین دو دندان برده و با حرکتی C  شکل به صورت بالا و پایین به دیواره هر دندان بکشید.
- مرحله سوم: این مراحل را برای هر دندان تکرار کنید. پس از اتمام، دهان خود را با آب بشویید.

فلاس تریدر: ابزاری یک بار مصرف و ارزان است که به عبور دادن نخ دندان معمولی از زیر سیم ارتودنسی کمک می کند. برای استفاده از آن:
- مرحله اول: طول کوتاهی از نخ دندان را داخل فلاس تریدر قرار دهید.
- مرحله دوم: با کمک فلاس تریدر، نخ را از پشت سیم ارتودنسی عبور دهید.
- مرحله سوم: نخ را در ناحیه تماس دندان ها بالا و پایین ببرید. این کار را برای تمام دندان ها تکرار کنید.
استفاده از تمیزکننده های بین دندانی: ابزارهایی هستند که به تمیز کردن فضاهای بین دندانی و اطراف براکت ها کمک می کنند. این ابزارها شامل مسواک های بین دندانی با قطرهای مختلف هستند که برای تمیز کردن نواحی مختلف دندان ها استفاده می شوند.

- استفاده از نخ دندان مومی: نخ دندان مومی کمتر احتمال گیر کردن و ریش ریش شدن بین دندان ها و روی براکت ها را دارد.
- استفاده از طول کافی نخ دندان: حدود 50 سانتی متر نخ دندان بردارید و انتهای آن را دور انگشتان میانی دو دست خود بپیچید. این کار به شما امکان می دهد که برای هر دندان از بخش تمیز نخ استفاده کنید.
- حرکت آرام و ملایم: هنگام نخ دندان کشیدن، حرکات آرام و ملایم انجام دهید تا از آسیب رساندن به لثه ها و براکت ها جلوگیری شود.
-  شستشوی دهان پس از نخ دندان کشیدن: پس از اتمام نخ دندان کشیدن، دهان خود را با آب بشویید تا ذرات غذایی و پلاک های جدا شده از دهان خارج شوند.

دهانشویه یکی از روش های موثر برای حفظ سلامت دندان ها و لثه ها در دوران ارتودنسی است. باقی ماندن مواد غذایی بین براکت ها و سیم های ارتودنسی باعث تجمع باکتری ها و افزایش خطر پوسیدگی دندان می شود. استفاده منظم از دهانشویه ضدعفونی کننده به کاهش پلاک دندانی و جلوگیری از التهاب لثه کمک می کند.
برای تاثیر بیشتر، بهتر است از دهانشویه فلوراید دار استفاده کنید تا مینای دندان تقویت شود. پس از مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، دهانشویه را به مدت سی ثانیه در دهان نگه داشته و سپس بیرون بریزید. از بلعیدن دهانشویه خودداری کنید و بلافاصله پس از استفاده، آب ننوشید تا اثر آن باقی بماند.

- جویدن اشیاء سخت: جویدن مداد یا یخ می تواند به براکت ها آسیب بزند و درمان را کند کند.
- جویدن ناخن ها: این عادت باعث آسیب به دندان ها و لثه ها می شود.
- استفاده از دندان ها برای باز کردن بسته ها: این کار می تواند دندان ها را شکسته و به درمان آسیب برساند.
- غذاهای چسبناک: این نوع غذاها باعث پلاک دندانی و پوسیدگی می شوند.
- عدم استفاده از ریتینر: عدم استفاده از ریتینر باعث جابجایی دندان ها و بازگشت به وضعیت قبلی می شود.

- تمیز کردن منظم: ریتینر را باید به طور منظم با مسواک نرم و آب سرد تمیز کنید تا از تجمع باکتری ها و جرم جلوگیری شود.
- نگهداری در جعبه مخصوص: هنگام عدم استفاده از ریتینر، آن را در جعبه مخصوص قرار دهید تا از آسیب دیدن یا کثیف شدن آن جلوگیری شود.
- پرهیز از حرارت زیاد: از قرار دادن ریتینر در مکان های گرم مثل ماشین داغ خودداری کنید، زیرا حرارت می تواند باعث تغییر شکل آن شود.
- استفاده منظم طبق دستور دندانپزشک: برای حفظ نتایج ارتودنسی، باید طبق دستور دندانپزشک و به صورت منظم از ریتینر استفاده کنید.

- تمیز کردن روزانه پلاک: برای جلوگیری از تجمع باکتری ها و بوی بد، پلاک های متحرک باید روزانه تمیز شوند. هر بار که پلاک را از دهان خارج می کنید، آن را با آب ولرم و صابون ملایم بشویید. از خمیر دندان های ساینده اجتناب کنید تا سطح پلاک آسیب نبیند.
- استفاده از محلول های شستشوی هفتگی: پلاک ها باید هر هفته در یک محلول تمیزکننده غوطه ور شوند. می توانید از سرکه سفید به عنوان محلول تمیزکننده استفاده کنید تا جرم ها و آلودگی ها از پلاک پاک شوند.
- نگهداری پلاک در جعبه مخصوص: هنگامی که پلاک را از دهان خارج می کنید، آن را در جعبه مخصوص قرار دهید. از قرار دادن پلاک در معرض نور مستقیم خورشید یا آب داغ خودداری کنید، چون این عوامل می توانند موجب تغییر شکل پلاک شوند.

- اجتناب از خوردن غذا با پلاک: پلاک های متحرک را هنگام خوردن غذا و نوشیدنی های رنگی از دهان خارج کنید تا از تغییر رنگ و تجمع باکتری ها جلوگیری شود.
- استفاده منظم طبق دستور پزشک: پلاک های متحرک باید مطابق دستور پزشک و برای مدت زمان توصیه شده استفاده شوند تا نتایج مطلوب حاصل شود.
- مراجعه منظم به متخصص ارتودنسی: برای اطمینان از پیشرفت درمان و بررسی وضعیت پلاک ها، به صورت منظم به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید.

- استفاده از محافظ دهان: در هنگام ورزش هایی که احتمال ضربه به صورت وجود دارد، استفاده از محافظ دهان ضروری است تا از آسیب به براکت ها و دندان ها جلوگیری شود.
- اجتناب از ورزش های پرخطر: اگر از بریس ثابت استفاده می کنید، بهتر است از ورزش هایی که احتمال آسیب به دهان وجود دارد، خودداری کنید.
- مراقبت از ریتینرها: در صورتی که از ریتینر استفاده می کنید، هنگام ورزش آنها را درآورید تا آسیب نبینند.
- مسواک زدن و نخ دندان کشیدن بعد از ورزش: پس از ورزش، مسواک زدن و استفاده از نخ دندان برای جلوگیری از تجمع باکتری ها و حفظ بهداشت دندان ها بسیار مهم است.

پس از پایان درمان ارتودنسی، مراجعه های منظم به متخصص اهمیت زیادی دارد. این ویزیت های دوره ای کمک می کند تا وضعیت دندان ها، لثه ها و ریتینر بررسی شود و از جابجایی دندان ها جلوگیری گردد. در این جلسات، پزشک سلامت دندان ها را ارزیابی کرده و در صورت نیاز ریتینر را تنظیم می کند. همچنین مشکلات احتمالی مانند التهاب لثه یا پوسیدگی دندان شناسایی شده و درمان می شود.
عدم مراجعه منظم به متخصص ارتودنسی ممکن است باعث حرکت دوباره دندان ها و از بین رفتن نتایج درمان شود. این ویزیت ها همچنین فرصتی برای دریافت توصیه های بهداشتی و بررسی تأثیر رعایت بهداشت دهان و دندان است. برای حفظ نتایج ارتودنسی در طولانی مدت، مراجعه به متخصص و رعایت توصیه های او ضروری است.

1- چند وقت باید از ریتینر استفاده کنیم؟
مدت زمان استفاده از ریتینر به تشخیص متخصص بستگی دارد و معمولاً چند ماه تا چند سال است.
2- آیا دندان ها بعد از ارتودنسی ممکن است دوباره جابجا شوند؟
بله، در صورت عدم استفاده صحیح از نگهدارنده ارتودنسی، احتمال جابجایی دندان ها وجود دارد.
3- چگونه باید دندان ها را بعد از ارتودنسی تمیز کنیم؟
باید با مسواک نرم، نخ دندان مخصوص ارتودنسی و دهانشویه مناسب، دندان ها را تمیز کنید.
4- چه غذا هایی را بعد از ارتودنسی نباید مصرف کنیم؟
باید از خوردن مواد سفت، چسبناک و قندی که ممکن است به دندان ها آسیب بزند، پرهیز کنید.
5- چند وقت یک بار باید برای ویزیت بعد از ارتودنسی به پزشک مراجعه کنیم؟
مراجعه های منظم ماهانه یا فصلی به متخصص ارتودنسی برای بررسی وضعیت دندان ها ضروری است.