بهترین سن برای انجام ارتودنسی چه سنی است ؟ راهنمای کامل

انجام ارتودنسی در بهترین سن دارای مزایای متعددی است که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- درمان آسان ناهنجاری های فک: درمان ناهنجاری‌ های فک در سنین پایین آسان تر است. در حقیقت ممکن است برخی از ناهنجاری های فکی و دندانی در سنین بالا نیازمند جراحی باشند؛ در حالی که در سنین پایین می توان به کمک ارتودنسی آنها را برطرف نمود. توجه داشته باشید که جراحی روشی تهاجمی، پرهزینه و چالش برانگیز است و دوره نقاهت طولانی دارد.
- طول درمان کمتر: به طور کلی طول درمان ارتودنسی بین ۶ ماه تا ۳ سال است و هرچه زودتر برای رفع ناهنجاری های فکی و دندانی اقدام نمایید، طول درمان کوتاهتر خواهد بود.
- هزینه کمتر: انجام ارتودنسی در سنین پایین به صرفه تر است. بدیهیست که هرچه روند درمان آسان تر و کوتاه تر باشد، هزینه های آن کاهش می یابد. البته باید توجه داشت که هزینه ارتودنسی با توجه به عوامل متعددی تعیین می شود و بهتر است اینطور بیان کنیم که در صورت یکسان بودن روش درمان و سایر عوامل موثر بر هزینه، ارتودنسی کودکان کم هزینه تر خواهد بود.

- جلوگیری از پوسیدگی دندان: با توجه به اینکه نامرتب بودن دندان ها احتمال پوسیدگی را افزایش می دهد، ارتودنسی به موقع، موجب می‌شود از بروز این مشکلات جلوگیری به عمل آید. همچنین انجام ارتودنسی در سنین پایین، رشد دندان ها را در جهت درست هدایت می کند.
- افزایش اعتماد به نفس: انجام ارتودنسی در بهترین سن، می تواند تمام زندگی و آینده فرد را تحت تاثیر قرار دهد؛ چراکه دندان ها نقش بسزایی در زیبایی چهره دارند و انجام ارتودنسی، دندان هایی مرتب و زیبا را برای فرد به ارمغان می آورد. این گونه اعتماد به نفس وی افزایش می یابد و در کار، تحصیل و روابط خود موفق تر عمل می کند.

انجمن AOS آمریکا، بهترین سن برای معاینه اولیه ارتودنسی را ۷ سالگی اعلام نموده است. با توجه به اینکه بهترین سن برای انجام ارتودنسی، ۱۰ تا ۱۴ سالگی است، بهتر است کودک پیش از رسیدن به این سن توسط یک ارتودنتیست ویزیت شود. ایشان با دقت و مهارت بالا، وضعیت فک و دندان های کودک را بررسی می کنند تا در صورت وجود ناهنجاری، برنامه دقیق و کارآمدی را برای انجام ارتودنسی و اقدامات درمانی طراحی نمایند. اگرچه در هفت سالگی ارتودنسی انجام نمی شود، اما تشخیص زودهنگام مشکل، در اصلاح آسان و نتیجه ماندگار آن، نقش بسزایی دارد.
توجه کنید که ۷ سالگی زمان مناسبی برای انجام ارتودنسی نیست؛ چراکه در این زمان هنوز دندان های دائمی جایگزین دندان های شیری نشده‌ اند. در واقع با معاینه اولیه در ۷ سالگی، می توان بهترین سن برای انجام ارتودنسی را تعیین کرد.

در حقیقت بهترین سن ارتودنسی کودکان و بهترین سن ارتودنسی بزرگسالان با توجه به نوع و شدت ناهنجاری دندان و فک هر فرد، متفاوت است و تنها با مراجعه به مرکز ارتودنسی می توان مشخص کرد که بهترین زمان و مناسب ترین روش برای ارتودنسی کدام است. به طور کلی بهترین سن برای ارتودنسی طبق نظر متخصصان، ۱۰ تا ۱۲ سال است؛ چراکه در این زمان دندان های دائمی (به جز دندان های عقل و آسیای بزرگ) درآمده اند و شرایط فک بستر مناسبی را برای انجام اصلاحات فراهم می کند‌.
البته ممکن است در صورت داشتن ناهنجاری های فکی، متخصص صلاح ببیند پیش از رسیدن به سن بلوغ و در سنین کمتر از ۱۰ سال درمان را آغاز کند. توجه کنید که برای شروع درمان در این سن، لازم است ارتودنتیست، دارای فلوشیپ جراحی فک باشد و به بهترین شیوه ممکن اصلاحات لازم را انجام دهد.

شایان ذکر است با وجود اینکه نوجوانی بهترین زمان برای ارتودنسی به شمار می رود، اما تمامی افراد دارای ناهنجاری های فکی و دندانی در سنین مختلف می توانند برای اصلاح و مرتب سازی دندان هایشان اقدام نمایند. تنها باید این نکته را به خاطر داشته باشید که پس از ۳۰ سالگی به تدریج استخوان فک تحلیل می رود و انجام ارتودنسی با چالش های بیشتری همراه خواهد بود. بنابراین هرچه سن فرد پایین‌ تر باشد، هزینه و طول درمان کمتر است.

به طور کلی انجام ارتودنسی محدودیت سنی ندارد. اگرچه اصلاح ناهنجاری های فک و دندان در سنین پایین راحت تر است؛ اما افراد بالای ۳۰ تا ۴۰ سال نیز، به شرط اینکه خرابی و پوسیدگی دندان هایشان کم باشد و درمان شود، می توانند ارتودنسی انجام دهند. شایان ذکر است ارتودنسی در سن 40 سالگی و بالاتر دارای هیچگونه محدودیت و عوارضی نمی باشد.
در واقع فاکتور سن در انجام ارتودنسی تعیین کننده نیست؛ بلکه سلامت دندان‌ ها و استخوان فک و لثه مشخص می کند که حداکثر تا چه سنی می توان ارتودنسی انجام داد. اگر فک، لثه و دندان های فرد مشکل جدی داشته باشند، ممکن است نیاز باشد در کنار ارتودنسی روش های تهاجمی همچون جراحی نیز اعمال شوند. البته توجه کنید در سنین بالا مدت درمان طولانی تر می شود و ممکن است انجام اصلاحات، ۲ الی ۳ سال به طول انجامد.

- ارتودنسی کودکان ۳ تا ۹ سال: اگرچه بهترین سن ارتودنسی ۱۰ تا ۱۴ سال است، اما ممکن است در صورت وجود ناهنجاری های شدید فکی و دندانی از جمله کراس بایت (داخل بودن دندان های فک بالا نسبت به فک پایین) یا بیرون زدگی دندان از فک و... دندانپزشک صلاح ببیند در سنین پایین تر درمان را آغاز کند تا دندان های دائمی رشد مناسبی داشته باشند.
در موارد ضروری دندانپزشک صبر نمی کند تا همه دندان های شیری با دندان های دائمی جایگزین شوند؛ بلکه با ارتودنسی پیشگیری، اصلاحات لازم را انجام داده و رشد دندان ها را در جهت صحیح، هدایت می کند.
- ارتودنسی سنین ۱۰ تا ۱۴ سال: در این سنین، دندان های دائمی تا حدی رشد کرده اند و بهترین موقعیت برای اصلاح ناهنجاری های فکی و دندانی فراهم است. ارتودنتیست با انجام بررسی های اولیه، تصویربرداری رادیوگرافی و سایر اقدامات تشخیصی، مناسب ترین روش درمان را تعیین می کند. معمولا طی دو سال درمان، ظاهر دندان ها کاملا مرتب خواهد شد و به این جهت، بریس های فلزی یا در مواردی، بریس های سرامیکی، لینگوال یا نامرئی مورد استفاده قرار می گیرند.
- ارتودنسی سنین ۱۵ تا ۱۸ سال: در صورت وجود مشکلاتی مثل آندربایت‌ که در آن، دندان های جلویی فک پایین جلوتر از دندان های جلویی فک بالا قرار می گیرند، ارتودنسی باید تا رشد کامل استخوان فک به تعویق بیفتد و در سنین ۱۵ تا ۱۸ سال انجام شود؛ چراکه در این موارد اگر ارتودنسی زودهنگام انجام شود، کمی بعد مجددا نیاز به انجام ارتودنسی خواهد بود.
- ارتودنسی در افراد بالای ۱۸ سال: ارتودنسی در سنین بالای ۱۸ سال نیز امکان پذیر است و در سنین ۲۰، ۳۰ و حتی ۵۰ سالگی می توانید لذت داشتن دندان های منظم و زیبا را تجربه کنید. همچنین ارتودنسی در بزرگسالان می تواند از مشکلات دیگری مثل پوسیدگی شدید دندان، ساییدگی مینای دندان و درد TMJ یا TMD (مفصل گیجگاهی-فکی)، از دست دادن لثه و استخوان و... جلوگیری به عمل آورد.

کلام آخر
با توجه به بهترین سن ارتودنسی، هوشمندانه ترین کاری که برای اصلاح سریع و آسان مشکلات دهان و دندان فرزند دلبندتان می توانید انجام دهید، این است که در ۷ سالگی، ایشان را نزد یک ارتودنتیست ببرید. بازه ۱۰ تا ۱۴ سال، بهترین زمان برای اصلاح ناهنجاری های فکی و دندانی، بدون نیاز به جراحی است. البته اگر در سنین بالاتر نیز خواستار لبخندی زیبا و با اعتماد به نفس هستید، می توانید به شرط داشتن لثه و استخوان سالم، برای ارتودنسی اقدام فرمایید.