مراحل ارتودنسی دندان | از شروع تا پایان | گام به گام

اولین مرحله ارتودنسی دندان، مشاوره و معاینه اولیه است. در این مرحله، متخصص ارتودنسی وضعیت فک و دندان ها را بررسی می کند تا مشخص شود آیا درمان ارتودنسی لازم است یا خیر.
در معاینه اولیه، متخصص ارتودنسی به نحوه قرار گرفتن دندان ها روی هم، مشکلات فکی، فاصله بین دندان ها و نامرتبی ها توجه می کند. همچنین ممکن است درباره مواردی مثل درد فک، مشکلات جویدن، عادات اشتباه مثل مکیدن انگشت یا دندان قروچه سوال بپرسد.

اگر درمان ارتودنسی لازم باشد، متخصص ارتودنسی برنامه درمانی را توضیح می دهد. در این جلسه درباره نوع ارتودنسی، هزینه، مدت زمان درمان و مراقبت های لازم صحبت می شود. بعد از مشاوره و معاینه اولیه، اگر فرد تصمیم به شروع مراحل ارتودنسی بگیرد، مرحله بعدی عکس برداری و قالب گیری خواهد بود.

یکی از مرحله های مهم در ارتودنسی، عکس برداری است. این مرحله به متخصص ارتودنسی کمک می کند تا وضعیت ریشه ها، استخوان فک و نحوه قرار گرفتن دندان ها را به دقت بررسی کند.
در عکس برداری ارتودنسی معمولا از رادیوگرافی پانورامیک و رادیوگرافی سفالومتری استفاده می شود. عکس پانورامیک یک تصویر کلی از دندان ها، فک بالا و فک پایین ارائه می دهد و به شناسایی دندان های نهفته، پوسیدگی های پنهان و مشکلات استخوانی کمک می کند. عکس سفالومتری از نیم رخ گرفته می شود و برای بررسی زاویه فک و تأثیر ارتودنسی بر فرم صورت استفاده می شود.
گاهی اوقات، تصاویر سه بعدی نیز برای بررسی دقیق تر لازم هستند. عکس برداری باعث می شود که متخصص ارتودنسی بتواند بهترین برنامه درمانی را تنظیم کند و از هرگونه مشکل احتمالی در مراحل انجام ارتودنسی دندان جلوگیری شود.

این مرحله برای ثبت شکل دقیق دندان ها و طراحی صحیح براکت ها و سیم ها بسیار مهم و ضروری است. در قالب گیری ارتودنسی، یک ماده خمیری مخصوص داخل یک قالب قرار داده می شود و روی دندان ها فشرده می شود. بعد از چند دقیقه، این ماده سفت می شود و شکل دندان ها را به طور دقیق ثبت می کند. سپس قالب از روی دندان ها برداشته می شود و برای ساخت مدل سه بعدی به آزمایشگاه ارتودنسی فرستاده می شود. گاهی اوقات، به جای قالب گیری سنتی، از اسکن دیجیتال استفاده می شود که دقت بالاتری دارد و باعث کاهش ناراحتی فرد می شود.

متخصص ارتودنسی بر اساس شدت نامرتبی دندان ها، سن فرد، مدت زمان درمان و هزینه ارتودنسی مناسب ترین روش را پیشنهاد می دهد.
- ارتودنسی ثابت: یکی از رایج ترین روش ها در مراحل ارتودنسی است. در این روش، براکت ها روی دندان ها چسبانده می شوند و با سیم های مخصوص تنظیم می شوند. ارتودنسی ثابت برای اصلاح مشکلات شدید نامرتبی دندان ها و فک استفاده می شود و فرد نمی تواند آن را از دهان خارج کند.
- ارتودنسی متحرک: برای مشکلات خفیف تا متوسط کاربرد دارد. در این روش، فرد می تواند پلاک متحرک را هنگام خوردن، مسواک زدن یا مواقع خاص از دهان خارج کند. این روش برای کودکان و افرادی که نیاز به اصلاحات جزئی دارند مناسب است.

- ارتودنسی نامرئی: از الاینرهای شفاف ساخته شده است که بدون نیاز به براکت و سیم، به مرور زمان دندان ها را مرتب می کند. ارتودنسی نامرئی از نظر ظاهری بسیار مناسب است اما برای مشکلات شدید نامرتبی دندان ها توصیه نمی شود.
- ارتودنسی دیمون: یکی از جدیدترین روش ها در مراحل ارتودنسی است. در روش ارتودنسی دیمون، از براکت های مخصوص استفاده می شود که دارای گیره های خودکار هستند و نیازی به کش های نگهدارنده ندارند. این روش باعث کاهش فشار و درد و همچنین کوتاه تر شدن مدت زمان درمان می شود.
انتخاب نوع ارتودنسی به نیاز های هر فرد بستگی دارد و متخصص ارتودنسی بهترین گزینه را بر اساس شرایط دندان ها و فک پیشنهاد می دهد. بعد از انتخاب نوع ارتودنسی، نوبت به نصب براکت ها می رسد.

این مرحله برای شروع درمان ارتودنسی ضروری است و به طور معمول در یک جلسه انجام می شود. نصب براکت ها شامل چسباندن براکت ها به سطح دندان ها و سپس عبور دادن سیم ارتودنسی از داخل براکت ها است. این فرآیند معمولا بین یک ساعت تا یک ساعت و نیم طول می کشد. در ابتدا ممکن است فرد احساس ناراحتی یا فشار در دندان ها و فک خود کند، اما این حس موقتی است و بعد از چند روز برطرف می شود.
در مورد درد، برخی افراد ممکن است در روزهای اول بعد از نصب براکت ها احساس درد یا فشار داشته باشند. این درد به دلیل حرکت دندان ها و تنظیم سیم ارتودنسی است. معمولا این درد به مدت چند روز ادامه دارد و پس از آن به مرور از بین می رود. برای کاهش درد، مصرف مسکن های معمولی مانند استامینوفن می تواند مفید باشد.

بعد از نصب براکت ها، توجه به مراقبت های لازم بعد از ارتودنسی بسیار مهم است تا روند درمان به درستی پیش برود و فرد دچار مشکلات بیشتری نشود. در اینجا به برخی از نکات مهم برای مراقبت های اولیه بعد از نصب ارتودنسی می پردازیم:
رژیم غذایی مناسب
- در روزهای اول بعد از نصب ارتودنسی، بهتر است از غذاهای نرم مانند سوپ، ماست، پودینگ، برنج نرم و سیب زمینی پوره شده استفاده کنید.
- از خوردن غذاهای سفت و چسبنده مانند آدامس، آجیل، شکلات و غذاهای سخت خودداری کنید، زیرا این غذاها می توانند به براکت ها و سیم ها آسیب برسانند.
- همچنین، خوردن غذاهای سخت ممکن است فشار زیادی به دندان ها و فک وارد کرده و باعث درد و ناراحتی شود.
روش صحیح مسواک زدن
پس از نصب براکت ها، تمیز کردن دندان ها و براکت ها بسیار ضروری است تا از ایجاد پلاک و پوسیدگی دندان ها جلوگیری شود.
- از مسواک نرم و خمیر دندان غیر ساینده استفاده کنید.
- مسواک را با حرکات دایره ای آرام روی براکت ها، سیم ها و سطح دندان ها بکشید.
- استفاده از نخ دندان برای تمیز کردن بین براکت ها ضروری است. می توانید از نخ دندان مخصوص ارتودنسی که به راحتی بین براکت ها می رود، استفاده کنید.

استفاده از دهان شویه
- دهان شویه ضد عفونی کننده می تواند برای حفظ بهداشت دهان و دندان ها مفید باشد.
- دهان شویه کمک می کند تا تمیزی بیشتری حاصل شود و از ایجاد عفونت لثه جلوگیری می کند.
مراقبت های اولیه بعد از نصب ارتودنسی نقش بسیار مهمی در موفقیت درمان دارد و باعث می شود مراحل ارتودنسی به درستی پیش برود.

بعد از نصب براکت ها، برای اینکه درمان ارتودنسی به درستی پیش برود، نیاز است که به صورت دوره ای براکت ها و سیم ها تنظیم شوند. این تنظیمات باعث می شود که دندان ها به تدریج در موقعیت صحیح خود قرار گیرند و فرآیند حرکت دندان ها به خوبی انجام شود.
تنظیم دوره ای براکت ها معمولا هر ۶ هفته تا ۸ هفته یک بار انجام می شود. در این جلسات، متخصص ارتودنسی وضعیت براکت ها، سیم ها و دندان ها را بررسی می کند. در صورتی که نیاز باشد، سیم ها تغییر داده می شوند یا براکت ها تنظیم می شوند تا فشار به دندان ها به طور دقیق تر و موثرتر اعمال شود. این جلسات ممکن است بسته به نوع درمان و شدت مشکلات فردی، بیشتر یا کمتر باشند.
در طول جلسات تنظیم دوره ای براکت ها، اگر درد یا ناراحتی بعد از هر تنظیمات جدید به وجود آید، معمولا به مدت چند روز ادامه دارد و بعد از آن کاهش می یابد. همچنین در این جلسات، متخصص ارتودنسی نکات جدیدی را درباره مراقبت های بهداشتی و رژیم غذایی به فرد یادآوری می کند تا روند درمان به بهترین نحو پیش رود.

بعد از اتمام دوره درمان و وقتی که دندان ها به موقعیت مناسب خود رسیدند، نوبت به برداشتن براکت ها می رسد. این مرحله به عنوان آخرین گام در مراحل ارتودنسی انجام می شود.
برداشتن براکت ها فرآیندی ساده و سریع است. متخصص ارتودنسی با استفاده از ابزار خاص، براکت ها را از روی دندان ها جدا می کند. این کار به دقت انجام می شود تا آسیبی به دندان ها وارد نشود. بعد از برداشتن براکت ها، معمولاً از ابزار مخصوص برای پاک کردن چسب باقی مانده از سطح دندان ها استفاده می شود. این فرآیند باعث می شود که دندان ها کاملاً تمیز شوند.

برداشتن براکت ارتودنسی دندان معمولاً بدون درد است. ممکن است فرد کمی احساس فشار یا ناراحتی کند، اما این احساس موقتی است و بلافاصله بعد از پایان فرآیند از بین می رود. بعد از برداشتن براکت ها، ممکن است فرد نیاز به استفاده از ریتنشن (نگهدارنده) داشته باشد تا دندان ها در موقعیت جدید خود ثابت بمانند. این مرحله بسیار مهم است تا از برگشت دندان ها به وضعیت اولیه جلوگیری شود.

بعد از مراحل ارتودنسی دندان  و برداشتن براکت ها، استفاده از ریتنر (نگهدارنده) برای حفظ نتایج درمان بسیار مهم است. ریتنر به دندان ها کمک می کند تا در موقعیت جدید خود ثابت بمانند و از برگشت آن ها به وضعیت قبلی جلوگیری می کند.
- اهمیت ریتینر: اهمیت ریتینر بسیار زیاد است زیرا در صورتی که فرد از آن استفاده نکند، ممکن است دندان ها به تدریج به حالت نامرتب قبلی خود باز گردند. ریتنر از نظر ساختاری مشابه الاینر شفاف یا یک پلاک متحرک است که به راحتی می توان آن را داخل دهان قرار داد یا از دهان خارج کرد.
- چگونگی استفاده از ریتینر: نوع استفاده از ریتنر بستگی به دستور متخصص ارتودنسی دارد. معمولاً ریتنر باید شب ها و در مدت زمان مشخصی در طول روز استفاده شود. در برخی موارد، ممکن است برای مدت طولانی تری به استفاده از آن نیاز باشد تا دندان ها به طور کامل در موقعیت جدید خود ثابت شوند.
- نگهداری و مراقبت از ریتینر: برای حفظ عملکرد درست ریتنر ارتودنسی دندان، باید آن را به طور منظم تمیز کرده و از وارد شدن هرگونه آلودگی یا باکتری به آن جلوگیری کرد. همچنین، باید از وارد کردن فشار زیاد به ریتنر اجتناب کرد تا شکل و کارایی خود را حفظ کند.
استفاده منظم و دقیق از ریتنر باعث می شود که نتایج درمان ارتودنسی پایدار باقی بماند و دندان ها در موقعیت درست خود باقی بمانند.

مدت زمان ارتودنسی بستگی به چندین عامل مختلف دارد. به طور معمول، مدت زمان ارتودنسی بین یک سال تا دو سال متغیر است، اما در برخی موارد ممکن است کوتاه تر یا بلندتر شود. عواملی که بر مدت زمان ارتودنسی تاثیر می گذارند شامل موارد زیر هستند:
- شدت مشکلات دندان ها و فک: اگر دندان ها به شدت نامرتب باشند یا فک به طور غیر طبیعی رشد کرده باشد، درمان ممکن است مدت زمان بیشتری طول بکشد. در مقابل، اگر مشکلات جزئی تر باشند، مدت زمان درمان ارتودنسی کوتاه تر خواهد بود.

- نوع ارتودنسی: ارتودنسی ثابت ممکن است درمان طولانی تر داشته باشد، زیرا برای اصلاح مشکلات شدید طراحی شده است. در حالی که در ارتودنسی متحرک یا الاینرهای شفاف، درمان معمولا سریع تر انجام می شود.
- سن فرد: به طور کلی، درمان ارتودنسی در کودکان سریع تر از بزرگسالان پیش می رود، زیرا استخوان های فک در این گروه سنی هنوز در حال رشد هستند و تحرک بیشتری دارند.
- همکاری بیمار: اگر فرد به دقت به دستورات متخصص ارتودنسی عمل کند و از مراقبت های لازم پیروی کند، درمان سریع تر پیش خواهد رفت.

در طول درمان ارتودنسی ممکن است برخی عوارض موقتی ایجاد شوند که معمولاً طبیعی هستند. مهم است که از این مشکلات آگاه باشید تا راحت تر با آن ها کنار بیایید:
- درد: در ابتدای درمان و بعد از هر تنظیم دوره ای براکت ها، ممکن است فشار یا درد در دندان ها و فک احساس شود. برای کاهش درد می توانید از مسکن های معمولی مانند استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید. همچنین استفاده از یخ یا آب سرد بر روی نواحی دردناک می تواند کمک کند. این درد معمولاً موقتی است و پس از چند روز کاهش می یابد.

- زخم: زخم ها به دلیل تماس براکت ها با داخل دهان و لثه ها ممکن است ایجاد شوند. برای کاهش این مشکل، می توانید از وازلین یا ژل مخصوص زخم دهان استفاده کنید. همچنین از خوردن غذاهای تیز یا داغ اجتناب کنید. اگر زخم ها ادامه داشت، با متخصص ارتودنسی مشورت کنید.
- تغییر رنگ دندان ها: در طول درمان ممکن است تغییر رنگ دندان ها مشاهده شود که معمولاً به دلیل جمع شدن پلاک یا قند در اطراف براکت ها است. برای جلوگیری از این مشکل، از مسواک نرم، نخ دندان مخصوص ارتودنسی و دهان شویه ضد عفونی کننده استفاده کنید. همچنین باید از خوردن غذاهایی که باعث لکه می شوند مانند قهوه و چای خودداری کنید.
اگر این مشکلات ادامه پیدا کردند یا شدید شدند، بهتر است به متخصص ارتودنسی مراجعه کنید تا بررسی دقیق انجام شود.